Księżyce

Księżyce Marsa

Mars ma dwóch małych satelitów: Phobos i Deimos to dwie bryły o średnicach wynoszących 22km (Phobos) i 12km (Deimos). Phobos obiega Marsa w odległości 9400km, a czas jego obiegu wynosi 7 godzin 20 minut. Mars przyciąga nieustannie Phobosa ku sobie, co za ok.30 milionów lat zaowocuje zderzeniem księżyca z planetą. Deimos krąży w odległości 23500 km od Marsa, a jeden obieg zajmuje mu 30 godzin 18 minut. Te księżyce są tak małe, że nie mają regularnego kształtu kuli, jaki mogą przybrać ciała o dużej masie. Wykazują one również wiele podobieństw do planetoid, które znajdują się między Marsem a Jowiszem. Sądzi się, więc, że Phobos i Deimos są planetoidami przechwyconymi przez Marsa.

Księżyce Jowisza

Jowisz posiada 16 naturalnych satelitów. Tutaj opisane zostaną tylko cztery, odkryte przez Galileusza, czyli Io, Europa, Ganimedes i Callisto.

Io ma promień o długości 1821km oraz masę 9x10 ²⁵ kg, a jej gęstość wynosi 3,6g/cm³ . Jest ona odległa o 422000km od Jowisza, a obiega go w 1,8 dnia. Europa posiada promień o długości 1565km, masę 4,9x10 ²³ kg, gęstość 3g/cm ³ . Jest odległa o 671000km od planety i obiega ją w czasie 3,6 dnia. Ganimedes jest największym z księżyców, ponieważ posiada promień 2630km, masę 1,5x10 ²⁶ kg, gęstość 1,9g/cm ³ . Leży on w odległości 1000000km od Jowisza i obiega go w 7,15 dnia. Teraz najdalszy z galileuszowych księżyców, czyli Callisto, ponieważ leży on w odległości 1883000km od planety. Posiada promień wynoszący 2400km, masę 10 ²⁶ kg oraz gęstość podobną do Ganimedesa. Jego „rok” wynosi 16,7 dnia. Orbity tych czterech galileuszowych księżyców są koliste, a ich ruch wirowy powoduje, że są zwrócone zawsze tą samą stroną do Jowisza.

Najbardziej zdumiewające jest to jak bardzo te cztery satelity różnią się wyglądem. Io posiada powierzchnię bardzo kolorową. Występują tu takie barwy jak żółta, czerwona, czarna, brązowa i biała. Barwa żółta jest efektem zawartości siarki, która jest produktem wulkanów. Tak, na Io podobnie jak na Ziemi znajdują się aktywne wulkany. „Voyager” był świadkiem wybuchu takiego wulkanu. Ten intensywny wulkanizm ciągle zmienia powierzchnię Io. Księżyc ten prawdopodobnie ma bardzo twarde jądro o promieniu 600km.

Europa z kolei posiada niewielką aktywność powierzchniową. Księżyc ten przypomina swoim wyglądem olbrzymie strusie jajo, mocno popękane, o szczelinach przykrytych warstwą lodu.

Równie fascynujący jest wygląd Ganimedesa. Powierzchnia jego ukazuje strefy ciemnych plam, rozdzielonych przez jasne pręgi tworzące coś w rodzaju kanałów. Kratery pochodzenia wulkanicznego lub meteorytowego są bardzo liczne w strefach ciemnych i na ogół wypełnione lodem. Sądzi się, że wnętrze Ganimedesa zbudowane jest z krzemianów, które pokrywa warstwa lodu.

Callisto w przeciwieństwie do wcześniej wymienionych księżyców jest ciałem o wyglądzie bardziej klasycznym. Posiada dużą liczbę kraterów, w czym przypomina Księżyc. Jest jednak od niego ciemniejszy. Wiele kraterów wypełnionych jest lodem.

Księżyce Neptuna

Do czasu misji „Voyager 2” znano tylko dwa księżyce Neptuna.

Pierwszym z nich i zarazem większym był Tryton o masie i promieniu zbliżonych do Księżyca. Tryton posiada prawie kolistą orbitę o niewielkim promieniu 360000km. Obiega ją w ciągu 6 dni. Dzięki badaniom wiadomo, że księżyc ten posiada atmosferę o grubości 10km. Powierzchnia Trytona jest bogata w azot i metan.

Drugi z dwóch znanych wcześniej księżyców to Nereida odkryta w 1949r.. Ma ona 300 kilometrowy promień, a jej półoś wielka orbity ma długość 5,5mln km. Czas obiegu tej orbity równa się rokowi ziemskiemu.

W czasie swojej misji „Voyager 2” odkrył kolejnych sześć satelitów o bardzo małych rozmiarach.

Księżyc Plutona

Pluton ma jednego satelitę, którym jest Charon. Został on odkryty dopiero niedawno, bo w 1978r.. Znany jest rząd wielkości jego promienia i orbity wokół planety. Te rozmiary to odpowiednio ~1000km i 20000km.

Księżyc-satelita Ziemi

Księżyc, nasz naturalny satelita jest odległy o 384,4tys. km od środka Ziemi. Jak dotąd jest on jedynym ciałem niebieskim, na jakie przemieścił się człowiek. Jego promień wynosi 1740km, a masa stanowi zaledwie 1,2% masy Ziemi. Ze względu na tak niewielką masę Księżyca jego siła grawitacji jest znacznie słabsza niż ziemska i nie posiada on atmosfery. Jeden obieg Księżyca wokół planety trwa 27,3 dni i jest on równy jednemu obrotowi wokół własnej osi.. Z takim właśnie ruchem Księżyca wiąże się stwierdzenie, że widzimy z Ziemi tylko jedną stronę Księżyca.

Dzięki radzieckim i amerykańskim misjom kosmicznym znany jest dokładnie skład skał księżycowych. Skały te można podzielić na trzy rodzaje. Można wyróżnić bazalty posiadające ciemny kolor, Które są podstawowymi elementami składowymi „mórz” księżycowych. Znajdują się tu również feldszpaty, czyli krzemiany typu anortytowego i skały, które nazwano KREEP ze względu na zawartość w nich potasu i fosforu (K i P) oraz minerałów ziem rzadkich (rare earths=REE, ang.). Badania dowodzą, że różnorodność minerałów na Księżycu jest znacznie mniejsza niż na Ziemi. Szacuję się, że skały, które tworzą płaskowyże mają 3,8mld lat lub więcej, podczas gdy wiek skał tworzących morza wynosi pomiędzy 3,2 a 3,8mld lat. Na Księżycu występuje bardzo wiele kraterów, które są rezultatem bombardowania meteorytowego.

Dzięki danym sejsmicznym pochodzącym z Księżyca znamy w przybliżeniu jego strukturę wewnętrzną. Jest ona podobna do struktury Ziemi, gdyż na Księżycu wyróżniamy również trzy warstwy: metalowe jądro o promieniu poniżej 300km, płaszcz podzielony na dwie części: wewnętrzną o grubości ok.500km i twardą część zewnętrzną sięgającą do głębokości 1000km, oraz ostatnią warstwę, czyli skorupę o grubości 70km.

Pochodzenie Księżyca jest nadal wielką zagadką dla naukowców. Najprawdopodobne jest zderzenie tworzącej się Ziemi z protoplanetą. Zderzenie to wyrwało z płaszcza Ziemi ogromny jego fragment, który następnie stał się nie mającym żelazo-niklowego jądra Księżycem.